����ֱ��

Kun je een sprekend voorbeeld geven?

“Steeds meer mensen hebben deurbelcamera’s. Die bevinden zich in een grijs gebied. Niemand weet precies wat er met die beelden gebeurt. Ik las laatst over een school in Utrecht die buurtbewoners opriep beelden te delen van kinderen die vuurwerk afsteken. Ik snap dat je bij een inbraak die beelden wilt gebruiken, maar voor een paar rotjes vind ik dat ver gaan. Bovendien mag je zulke beelden niet zomaar delen, laat staan opvragen.”

Je hebt vooral gekeken naar hoe burgers over slimme technologie denken en spreken. Wat viel je op?

“Wat ik heel interessant vind, is dat veel mensen de nieuwe technologie als onvermijdelijk zien. Iets wat twintig jaar geleden ondenkbaar was, is nu normaal geworden, zo luidt de redenatie. ‘We groeien erin’, ‘ik pas me aan’ of ‘het is een vorm van evolutie’, kreeg ik terug. Natuurlijk zijn er wel zorgen, maar dan vervallen mensen vaak in clichévergelijkingen met China en Big Brother. Ze zien mogelijke discriminatie van systemen als problematisch, maar denken vaak dat alleen anderen risico lopen. Dat geldt ook voor mensen op Zuid of in Rotterdam West die ik sprak. Terwijl je toch bij het toeslagenschandaal hebt kunnen zien dat je onverwacht getroffen kan worden.”

Hoe heb je dit onderzocht?

“Ik heb verschillende studies gedaan. Bij een onderzoek heb ik burgers de opdracht meegegeven om foto’s te maken van objecten die ze associëren met de slimme stad en om daar vervolgens aan de hand van vragen op te reflecteren. Ook heb ik in interviews verschillende fictieve scenario’s besproken. Mijn begeleider riep mij op echt het randje op te zoeken en met vergezochte scenario’s te komen. Mijn onderzoek begon in 2018 en werd voor mijn gevoel soms door te tijd ingehaald. De technieken die toen gezocht leken, zijn er soms al. Bijvoorbeeld een scenario waarbij je berichten krijgt die je adviseren om onveilige gebieden op je route te vermijden. Zulke apps bestaan al een tijdje.”