����ֱ��

Samenwerkingen tussen economen en gedragswetenschappers

Bij het aanpakken van een ziekte als obesitas spelen veel factoren een rol. Volgens Van Rossum is samenwerking tussen verschillende wetenschappelijke specialismen nodig voor de oplossing. “Obesitas is een maatschappelijk probleem, je kunt zoiets niet vanuit één faculteit, of één specialisme benaderen. Je hebt naast medische kennis ook kennis nodig van economen en gedragswetenschappers. De beste aanpak is zowel het behandelen van mensen die al ernstig overgewicht hebben, als ook het voorkómen dat nog meer mensen overgewicht ontwikkelen, dus collectieve preventie. Daarbij is het ook van belang hoe een stad is ingericht.  Hoe kunnen we de omgeving zo inrichten dat bewegen leuker en makkelijker wordt? Dat mensen verleid worden gezonde voedselkeuzes te maken. We moeten het echt samen doen. Wereldwijd is obesitas inmiddels een groter probleem dan de hongersnood.”

Onbewust maken we elke dag ongezonde keuzes

Er wordt vaak gezegd dat mensen de vrijheid moeten hebben om zelf gezondheidskeuzes te maken. Maar hoe maken we gezonde keuzes? “Het probleem is dat de meeste keuzes onbewust zijn. Zo maken we per dag maken gemiddeld ruim 200 voedselkeuzes, de meeste zijn onbewust. Het zien van een reclame voor een reep chocolade, of wanneer je langs een geurende friettent loopt: dit roept bij ons lekkere trek op. Onbewust worden we opgeroepen dit te kopen en te eten."

“Als wetenschappers moeten we beter uitleggen hoe ons lichaam en brein werkt. Door het zien en ruiken van lekker eten maakt ons lichaam hongerhomonen aan. Zo stuurt de omgeving eigenlijk ons lichaam en brein aan. Eigenlijk hebben we helemaal niet zoveel keuzevrijheid wanneer we snackbars pal naast scholen of in drukbezochte winkelstraten plaatsen. De wetenschap laat dit ook zien. De omgeving speelt zeker een rol. We kunnen ons daarom afvragen: wat is er nodig voor de bescherming van onze volksgezondheid? We zouden hier veel efficiënter mee om kunnen gaan om daarmee te voorkomen dat mensen zo ziek worden.”

Een betaalbare en moderne toekomst van volksgezondheid

Van Rossum deelt haar kennis ook met beleidsmakers en politieke partijen. “Ik ben heel blij dat de suikertaks in het regeerakkoord staat. Gesprekken met Den Haag zorgen echt voor verandering. We zouden veel gezondheidswinst kunnen behalen en mogelijk ook kosten kunnen besparen door meer in te zetten op preventie. En natuurlijk mensen met obesitas de juiste behandeling bieden. Nu behandelen we wél die 200 andere ziektes die veroorzaakt worden door obesitas of hier een relatie mee hebben, maar we doen vaak te weinig aan de obesitas zelf en ook te weinig aan de preventie ervan. Het veranderen van een leefstijl is makkelijk gezegd, maar gewicht verliezen is voor mensen met obesitas complex. Dit komt doordat een het lichaam tal van mechanismen in werking stelt om afvallen tegen te gaan. Hier moeten mensen veel betere hulp bij krijgen. En voorkómen van obesitas zou nog het allerbeste zijn, maar voor velen is dat inmiddels helaas al te laat.”

De gedrevenheid en toewijding spat ervan af bij de internist. “Ik zie veel leed bij de mensen in mijn spreekkamer die obesitas hebben. Het is bij velen niet zo simpel als ‘iets meer bewegen en gezonder eten’ en gewoon wat harder proberen. Ik zie het verdriet van mensen, maar ook hoe mensen veroordeeld worden. Mensen met obesitas hebben minder kans op een baan. Er zit echt een stigma op obesitas. Vaak wordt gezegd: ‘minder eten en klaar!’ maar het is complexer dan dat. We moeten hier serieuzer mee omgaan, ook internationaal is obesitas niet voor niets door de WHO gedefinieerd als ziekte. We hebben meer preventieve maatregelen, kennisdeling  en echte behandelingen nodig.”